Compensatory یک واژه انگلیسی است که در زبان فارسی معانی و تعاریف متنوعی دارد. این واژه از فعل “compensate” به‌معنای جبران کردن گرفته شده است. تلفظ این واژه به‌صورت کامپنساتوری در زبان انگلیسی و کمپنساتوری در زبان فارسی است.
استفاده از این واژه در زبان فارسی در بسیاری از حوزه‌ها و نقش‌ها رخ می‌دهد. در علوم روانشناسی و آموزشی، این واژه به معنای جبران کردن نقص یا نارسایی در یک ناحیه و تقویت ناحیه‌های دیگر به‌کار می‌رود. به‌عنوان مثال، در تربیت بدنی، اگر یک شخص در یک عضله ضعف داشته باشد، با انجام تمریناتی برای تقویت این عضله، سعی در جبران کمبود آن می‌شود.
در علوم اجتماعی و اقتصادی، کاربرد دیگری برای این واژه وجود دارد. در این حوزه‌ها، به معنای جبران خسارت یا ضرر وارده به فرد یا گروهی از افراد به‌کار می‌رود. به‌عنوان مثال، در قانون مدنی، اگر فردی به‌دلیل اقدامی غیرمجاز از طرف دیگری ضرری را متحمل شود، می‌تواند درخواست جبران خسارت کند.
مترادف‌های این واژه عبارتند از: جبرانی، تقویتی، جبران‌کننده و متعادل. از متضادهای این واژه می‌توان به عبارتند: ضد، مغایر، غیرمتعادل و ضعیف اشاره کرد.
تاریخچه و ریشه شناسی این واژه به زمانی برمی‌گردد که زبان انگلیسی تأثیر فراوانی از زبان‌های لاتین و فرانسه گرفته بود. در زبان لاتین، کلمه “compensatio” به معنای جبران و تعویض برای معانی اولیه این واژه استفاده می‌شد. این واژه در قرون وسطی و با تأثیر زبان فرانسه به زبان انگلیسی وارد شد و به معنای جبران و تعویض استفاده می‌شد.
نخستین مورد استفاده از این واژه در متون انگلیسی به سال ۱۵۹۶ برمی‌گردد و در آن زمان به‌معنای جبران خسارت استفاده می‌شد. اما در طول زمان، معانی و کاربردهای این واژه در زبان انگلیسی و فارسی گسترش یافته و در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در گرامر، این واژه به‌عنوان صفت استفاده می‌شود و به معنای جبرانی یا تقویتی است. به‌عنوان مثال، جمله “She has compensatory skills in other areas” به معنای او مهارت‌های تقویتی در سایر حوزه‌ها دارد استفاده می‌شود.
در نتیجه، واژه Compensatory در زبان فارسی به‌معنای جبران کننده، تقویتی و متعادل استفاده می‌شود و در حوزه‌های مختلفی از جمله روانشناسی، اقتصاد، حقوق و تربیت بدنی کاربرد دارد. تاریخچه این واژه به قرون وسطی و ریشه شناسی آن به زبان‌های لاتین و فرانسه بازمی‌گردد. اولین مورد استفاده از این واژه در متون انگلیسی به سال ۱۵۹۶ برمی‌گردد و در طول زمان معانی و کاربردهای آن گسترش یافته است.
